Coronavirüs artık sıradan bir grip mi?
İki yıl boyunca tüm dünyayı etkisi altına alan ve küresel bir krize yol açan Corona virüs (COVID-19), geçirdiği sayısız mutasyonla evrimini sürdürüyor. Toplumsal hafızamıza "kıyamet senaryoları" ve karantina günleri olarak kazınan o ilk dönemin ardından, virüs yeni varyantlarıyla adeta hayatımızın bir parçası olmaya devam ediyor. Ancak milyonların merak ettiği en can alıcı soru, COVID-19'un ilk günlerdeki ölümcüllüğünü yitirip yitirmediği. Uzmanlar, bu sorunun yanıtını verirken virüsün artık farklı bir düzlemde ele alınması gerektiğine dikkat çekiyor.
Yeni Varyantlarda Bulaşıcılık Artışı, Ölüm Riskinde Azalma
Eris (EG.5), JN.1, Nimbus ve Stratus gibi son dönemde öne çıkan varyantlar, genellikle ilk pandemik döneme ait olan ve ağır zatürreye yol açan orijinal suşa göre belirgin şekilde daha hafif belirtilerle seyrediyor. Bilim insanları ve halk sağlığı otoriteleri, yeni varyantların bulaşıcılık yeteneğinin arttığını, yani daha hızlı yayıldığını gözlemliyor. Ancak bu hızlı yayılma, varyantın daha ölümcül olduğu anlamına gelmiyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verileri ve uzman görüşleri, özellikle aşılanma ve hastalığı geçirme yoluyla kazanılan toplumsal bağışıklık sayesinde, hastaneye yatış ve ölüm oranlarında virüsün en vurucu olduğu ilk dönemlere kıyasla belirgin bir artış gözlemlenmediğini belirtiyor. Çoğu insan artık COVID-19'u, burun akıntısı, boğaz ağrısı, öksürük ve kas ağrıları gibi üst solunum yolu enfeksiyonu benzeri semptomlarla atlatıyor. Hatta bazı varyantlarda (Nimbus gibi) gastrointestinal semptomlar dahi görülebiliyor.
Ancak uzmanlar, virüsün tamamen masumlaştığı yanılgısına düşülmemesi konusunda uyarıyor. Özellikle 65 yaş ve üzeri bireyler, kronik hastalığı olanlar ve bağışıklık sistemi zayıf olan risk grupları için virüs halen ciddi bir tehdit oluşturuyor ve bu gruplarda ağır hastalık, hatta ölüm riski devam ediyor. Bu nedenle mevcut aşıların, ciddi hastalık ve ölümleri önlemedeki etkinliğini koruduğu vurgulanıyor.
Peki Grip Ne Durumda? Küresel Ölçekte Korkutan Sayılar
COVID-19'un ölümcüllüğünün azalmasıyla birlikte, uzmanlar mevsimsel grip (influenza) ile karşılaştırmaları sıkça gündeme getiriyor. Grip, genellikle hafife alınan ancak küresel çapta önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam ediyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (US-CDC) verilerine göre, mevsimsel gribe bağlı solunum yolu hastalıklarından kaynaklanan yıllık küresel ölüm sayısının 290.000 ila 650.000 arasında olduğu tahmin ediliyor. Bu rakamlar, grip virüsünün her yıl yüz binlerce insanın hayatını kaybetmesine neden olduğunu gösteriyor.
Grip kaynaklı ölümlerin çoğu, yine en yüksek risk grubunda olan 75 yaş üzeri kişiler ve dünyanın en fakir bölgelerinde yoğunlaşıyor. Sahra altı Afrika, Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Asya, grip kaynaklı ölüm riskinin en yüksek olduğu bölgeler arasında sayılıyor.
En fazla gribe yakalanan ülke gibi istatistikler, mevsimsel grip salgınlarının her yıl tüm ülkeleri etkilemesi ve bu konuda küresel bir "birinci" belirlenmesinin zorluğu nedeniyle net olarak tespit edilememektedir. Ancak tarihi pandemilere bakıldığında, 1918 İspanyol Gribi'nin en fazla can kaybına yol açtığı ve o dönemde Hindistan gibi ülkelerde nüfusun çok büyük bir yüzdesinin etkilendiği bilinmektedir. Günümüzde ise uluslararası seyahat ve nüfus yoğunluğu virüslerin yayılım hızını etkileyen temel faktörler olmaya devam ediyor.
Sonuç olarak, Corona virüs varyantları artık ilk günlerdeki yüksek ve öngörülemez ölümcüllüğünü yitirmiş görünüyor. Ancak evrimleşmeye devam eden virüs, özellikle risk grupları için hala bir tehdit. Uzmanlar, aşılar, hijyen kuralları ve tedbirli olmayı sürdürmenin yeni normalin anahtarı olduğunun altını çiziyor. Virüsün artık bir salgın değil, endemik bir tehdit olarak hayatımızda kalacağı öngörülüyor.
